Vinnustaðagreiningar og áhættumat

Þegar skapa á heilbrigt vinnuumhverfi er gagnlegt að safna upplýsingum með gerð vinnustaðagreiningar eða áhættumats. Þær upplýsingar sem aflað er á þann máta geta varpað ljósi á það hvar vinnustaðurinn stendur varðandi starfsánægju, samskipti, álag og streitu, hollustu, vinnustaðamenningu og stjórnun svo dæmi séu tekin. Stjórnendur verða í betri stöðu til að finna hvar tækifærin liggja í að gera vinnustaðinn heilbrigðari og einnig eykur slík greining líkur á að ná settum markmiðum.
Vinnustaðagreining og áhættumat eru í grunninn mjög áþekkar nálganir við úttekt á andlegum og félagslegum þáttum vinnuumhverfisins. Við aðgreinum þetta með eftirfarandi hætti:

• Vinnustaðagreining er yfirleitt framkvæmd þegar stjórnendur hafa grun um að einhverskonar erfiðleikar séu í gangi á vinnustaðnum, s.s. erfiðleikar vegna samskipta, álags, breytinga, stjórnunarhátta eða áfalla. Vinnustaðagreining getur verið nokkuð sértæk þar sem áhersla er lögð á að spyrja út í tiltekin atriði í vinnuumhverfinu en getur líka verið almenn, þar sem spurt er út í alla helstu andlega og félagslega þætti vinnumhverfisins. Yfirleitt framkvæmum við vinnustaðagreiningar með einstaklingsviðtölum sem gefur okkur kost á að fá góða innsýn í upplifun starfsfólks.

• Áhættumat er stjórnendum skylt að framkvæma regulega samkvæmt vinnuverndarlögum (nr.46/1980). Áhættumat er liður í því að tryggja starfsfólki öruggar og heilsusamlegar vinnuaðstæður. Áhættumat er yfirleitt almennt og víðtækt, þar sem allt starfsfólk vinnustaðarins er spurt um alla helstu andlega og félagslega þætti vinnuumhverfisins. Framkvæmd áhættumats felst yfirleitt í rafrænum spurningalista og niðurstöðum skilað skriflega ásamt tillögum til úrbóta. Stundum eru einnig myndaðir rýnihópar á vinnustaðnum í kjölfarið til að afla nánari upplýsinga.

Líf og sál hefur verið með viðurkenningu Vinnueftirlitsins sem þjónustuaðili á sviði vinnuverndar frá árinu 2003, með sérstöku tilliti til sálfélagslegra áhættuþátta í vinnuumhverfinu.